Ayıkla Pirincin Taşını!
Çocukluğumda annem pilav yapacağı zaman bir tepsiye pirinçleri döker ve ablalarımdan birinin önüne koyup siyahlı beyazlı taşları toplamasını isterdi. Günün birinde mutfağın kapısından uzanıp “Canım sıkılıyor.” dedim. Annem, ablamın önündeki tepsiyi bana uzattı ve nihayet ben de başladım pirincin taşını ayıklamaya. Ailenin en küçüğü olduğum için de uzun bir süre bu görevin icracısı oldum.
Dün bir öğrencimle, sınav stratejisi üzerine konuşurken “Kolaylıkla yaptığın soruları ayıkla, zorlanacağın soruları ayıkla, eksik olduğun konuları belirle; süreye, soruya odaklan…” birden aklıma geldi: Ben o taşları ayıklarken ne öğrendim?
Hemen bulabildiklerim: masadaki yemeğe yapılan katkı yani sorumluluk almak, mutfakta yemek hazırlanırken ki sohbetlere dahil olmak yani aidiyet, minik minik siyah beyaz taşları bulma çabası yani odaklanma, iyiyi kötüden ayırma dikkati, monoton bir işi belli bir sürede hakkını vererek tamamlamak yani sabır…
Tüm bunlar bir yanıyla kişinin kendi duygu ve davranışlarını takip edip onları yönetmesi anlamına gelen özdenetim demek değil mi?
Özdenetim becerisi, çocukların oyun oynamalarından tutun da ödev yapmalarına kadar pek çok alanda performanslarını etkiler. Özdenetim yapabilen çocuklar, yaşıtlarına göre daha az öfkelenir, daha az kaygılanır ve daha rahat empati kurarlar.
Kontrollü bir iç disiplin gerektiren özdenetimi ailemizde öğreniyor sosyal etkileşimlerle de şekillendiriyoruz.
Özdenetim, aynı zamanda hayatın her döneminde ihtiyaç duyduğumuz doğru ile yanlışı ayırt edebilme ve problemlere çözüm yolu bulabilmeyi de kapsıyor. Bizler, çocuklarımızda bu meziyetlerin gelişip yerleşmesini çok istiyor hatta zaman zaman bu ve benzeri konularda uzmanlardan yardım alma ihtiyacı duyuyoruz.
Evet artık pirinçler soframıza taşları ayıklanmış olarak geliyor. Ama çocuklarımız için yerine koyacağımız, evde, ailede paylaşacağımız günün koşullarına uygun başka sorumluklar bulmalıyız. Çünkü büyük, küçük hepimiz nasihattan çok yaşantılardan öğreniyoruz.
